In 1982 begon de Bredase Radio en Televisie Stichting (hierna: BRTS) met experimentele uitzendingen, via het kabelnet. Een jaar later stapten zowel het bestuur als een groot deel van de medewerkers op, om vanuit België als 'Radio Continu' op met name de regio Breda gerichte programma's te gaan uitzenden. Radio Continu zond uit van oktober 1983 tot september 1997.

In mei 1986 begon de BRTS als 'Radio Beo' met reguliere uitzendingen, via het kabelnet. Gestart in de woning boven café Sam Sam op de Grote Markt kwam de omroep na wat omzwervingen in 1988 in een pand aan de Keizerstraat terecht. Deze ruimte werd gehuurd door uitgeverij Vorsselmans uit Zundert, die in Breda een kabelkrantprogramma uitzond. Vorsselmans stelde aan de BRTS studioruimte beschikbaar, onder de dwingende voorwaarde dat de omroep geen kabelkrantprogramma zou gaan uitzenden.

In 1990 kwam aan deze 'samenwerking' een einde en kwam de BRTS, na nieuwe omzwervingen in Het Turfschip terecht. Hier sloot de omroep een contract met een bedrijfsonderdeel van Radio Continu. Continu voorzag de omroep van een zender, waardoor deze voor het eerst via de ether te beluisteren was. Ook ging Continu voor de omroep reclame verkopen en leverde het raamprogramma.

Dit raamprogramma, uitgezonden onder de naam 'Harmony Radio', bestond uit easy listening muziek en maakte het merendeel van de uitzenduren vol. Radio Beo vulde ongeveer 10% van de totale uitzenduren.

In feite had Radio Continu een 'levensverzekering' afgesloten. In die tijd, begin jaren '90, was het radioaanbod gering: slechts de publieke zenders Radio 1 t/m 5, Radio Continu en Harmony Radio/Radio Beo zonden via de ether uit. De commerciële radiostations, zoals Sky Radio en Radio 10, waren alleen via de kabel te beluisteren. Toen, en ook nu nog, luisterde het merendeel van de mensen via de ether naar de radio.

Door op Harmony Radio easy listening muziek van de meest saaie soort te programmeren zorgde Radio Continu ervoor dat de Bredase publieke lokale omroep nauwelijks of geen luisteraars van haar afsnoepte. Zo werden de commerciële belangen van Continu veiliggesteld.

Conflicten kenmerken de geschiedenis van de BRTS echter en in 1993 kwam het tot een aanvaring tussen Radio Continu-directeur Jac Zom en BRTS-voorzitter Joop de Werd. Dit resulteerde erin dat de 'samenwerking' strandde en een deel van de Radio Beo medewerkers overstapte naar Radio Continu.

De Werd ging op zoek naar een nieuwe commerciële partner. In 1994 sloot de BRTS een contract met Stadsradio VOF, onderdeel van uitgeverij VNU. De naam Radio Beo werd veranderd in 'Stadsradio Breda' en de VNU-dochter ging de daguren vullen. Anders dan Harmony Radio waren de programma's van VNU wel gericht op een breed publiek, waardoor er een concurrentiestrijd ontstond tussen Stadsradio Breda en Radio Continu.

Voor de vrijwilligers van de BRTS was dit een bittere pil. Zij werden verbannen naar de avonduren, wanneer er nauwelijks naar de radio wordt geluisterd. Overdag mochten de door VNU betaalde professionals uitzenden. De programma's, die overigens via meer lokale omroepen in Noord-Brabant werden uitgezonden, werden gemaakt in St. Michielsgestel en kwamen via een telefoonlijn op de zender van de BRTS terecht. Weer had Breda geen volwaardige publieke lokale omroep.

Intussen had VNU ook Radio Continu overgenomen, maar op 14 september 1997 trok de uitgever de stekker uit het populaire grensstation. Op 1 januari 1998 verdween ook het professionele Stadsradio Breda uit de lucht, nadat VNU had besloten te stoppen met radio, zoals ze dat later ook met dagbladen zou doen. De BRTS stond weer op eigen benen.

Op 29 januari 1998 besloot de gemeenteraad van Breda het Commissariaat voor de Media te adviseren de BRTS opnieuw voor een periode van vijf jaar een uitzendvergunning te verlenen. Belangrijk argument was dat de lokale omroep beschikte over een studio en een ‘fusie’ wilde aangaan met ziekenomroep Studio Audio.

In mei 1998 besloot het BRTS-bestuur dat de lokale omroep alsnog met een kabelkrant zou beginnen en legde contact met de Oosterhoutse lokale omroep ORTS, die haar oude kabelkrantsysteem kwijtwilde. Omdat de apparatuur hopeloos verouderd was en de BRTS zich belachelijk zou maken door met deze spullen met een kabelkrant te beginnen, stelde Martin van Kampen het BRTS-bestuur voor aan de directie van Vision Net BV in Prinsenbeek. Dit bedrijf wilde met medewerkers van de BRTS een professionele kabelkrant op poten zetten, alsmede radio- en TV-programma’s gaan produceren.

De onderhandelingen strandden, waarna het BRTS-bestuur Ad de Vogt uit Etten-Leur binnenhaalde. De Vogt, voormalige Bredanaar, was in 1997 uit het bestuur van de door hem opgerichte publieke lokale omroep 'Radio Europa' in Etten-Leur gezet. Al dan niet door de door De Vogt bij deze omroep veroorzaakte situatie ging Radio Europa in 1998 (alsnog) failliet.

In september 1998 sloot de BRTS een contract met het bedrijf van de door De Vogt aangebrachte Etten-Leurse aannemer Ad N.. Uit notulen van vergaderingen uit die dagen blijkt dat het BRTS-bestuur niet precies wist wat zij deed cq met wie zij in zee ging. Zo kende het BRTS-bestuur de naam van de Etten-Leurse aannemer niet.

Vervolgens bleek dat de door De Vogt genoemde BV niet bestond en dat N. failliet was. 'Geen probleem', aldus De Vogt, 'aannemers gaan wel vaker failliet'. Begin 1999 bleek aannemer N. een echte trendsetter: hij werd veroordeeld voor fraude. Daarna duurde het nog maanden voordat de BRTS de banden met N. definitief verbrak. Overigens richtte N. in de tussentijd ‘Stads RTV Producties BV’ op, die De Vogt in dienst nam, maar nooit jaarstukken deponeerde bij de Kamer van Koophandel in Breda.

Intussen (rond de jaarwisseling 1998/1999) was ook gebleken dat er van een fusie van de BRTS en Studio Audio geen sprake kon zijn, al was de BRTS inmiddels verhuisd van de Markendaalseweg, waar zij na Het Turfschip terechtkwam, naar de studio's van de ziekenomroep, onder verpleeghuis Aeneas aan de Zaart. Fuseren zou betekenen dat de nieuwe organisatie een nieuwe zendvergunning moest aanvragen bij het Commissariaat voor de Media. Dat risico was de BRTS te groot en zij slokte Studio Audio 'gewoon' op. Dit tot grote ontevredenheid van de medewerkers van de ziekenomroep, die en bloc opstapten.

Ultimo 1999 kwam Stads RTV Producties BV-directeur De Vogt in contact met de Bredase tweelingbroers Eric en Rob Driesen. Begin 2000 kreeg de BRTS de beschikking over een ruimte in het door hun van de Amsterdamse vastgoedhandelaar Willem Endstra gehuurde Mega Sport Breda. Medio 2000 brak de BRTS met Stads RTV Producties, om op 23 juni een samenwerking aan te gaan met Immowoert BV. Eric en Rob Driesen namen Ad de Vogt in dienst.

De gemeente Breda kende de BRTS op 21 december 2000 subsidie toe, alsmede een schuldsanering. Uit onvrede over de samenwerking die de BRTS was aangegaan met Mega Sport Breda duurde het echter lange tijd voordat de gemeente met het volledige subsidiebedrag over de brug kwam.

In de ochtend van zondag 20 mei 2001 werden de broers Driesen in de woning van Rob Driesen aan de Nieuw Asterd in Breda door hun voormalige zakenpartner Ron N. vermoord. De Vogt verscheen in het NOS-journaal en het RTL-nieuws als woordvoerder van Mega Sport Breda. Enkele maanden na de moord op de 44-jarige tweeling ging Mega Sport Breda failliet en werd De Vogt door de curator ontslagen.

Op 19 september 2001 gingen de BRTS en De Vogt uit elkaar. ‘De plannen en meningen die het bestuur en de programmaraad voorstaan hebben Ad de Vogt genoopt direct zijn functie neer te leggen’, aldus BRTS-voorzitter Hans Veelenturf in een brief aan de medewerkers van de lokale omroep. Voor de gemeente was dit het sein om enkele maanden later de subsidiekraan open te draaien.

Voor het jaar 2002 ontving de BRTS 50.000 euro subsidie, maar op 26 februari 2003 meldde BRTS-voorzitter Veelenturf zich bij Cultuur-wethouder Andre Adank met de mededeling dat er subsidiegeld verduisterd was bij de lokale omroep. Al snel bleek dat BRTS-penningmeester Koos J. verantwoordelijk was voor het verduisteren van 22.153,75 euro. Bovendien bleek er ten onrechte bijna 4.500 euro te zijn uitgekeerd aan BRTS-huismeester W. v/d H..

Wethouder Adank nam de opmerkelijke beslissing J. tot 10 maart 2003 in de gelegenheid te stellen het door hem verduisterde geld terug te betalen. Omdat J. hier door tussenkomst van zijn broers in slaagde lieten de gemeente en de BRTS het na om aangifte te doen bij de politie. Dit terwijl de gemeente op basis van artikel 162 lid 1 sub c Wetboek van Strafvordering verplicht was aangifte te doen.

Artikel 162

1.            Openbare colleges en ambtenaren die in de uitoefening van hun bediening kennis krijgen van een misdrijf met de opsporing waarvan zij niet zijn belast, zijn verplicht daarvan onverwijld aangifte te doen, met afgifte van de tot de zaak betrekkelijke stukken, aan de officier van justitie of aan een van zijn hulpofficieren,

c.             indien door het misdrijf inbreuk op of onrechtmatig gebruik wordt gemaakt van een regeling waarvan de uitvoering of de zorg voor de naleving aan hen is opgedragen.

Een andere voorwaarde van de gemeente was het vertrek van J. en V/d H. bij de BRTS. Op 28 februari 2003 schreef BRTS-voorzitter Veelenturf aan Cultuur-directeur Lia Voermans: “Koos zal voor 10 maart a.s. het ontbrekende bedrag van 22.153,75 euro overmaken op onze rekening. Koos wil hiervoor finale kwijting verkrijgen voor het gevoerde financiële beleid onder zijn verantwoordelijkheid.” Voermans reageerde met “neen”.

Overigens repte J. in zijn afscheidsbrief aan de BRTS met geen woord over het door hem gepleegde misdrijf. Wel ging hij uitgebreid in op de ziekte waar hij ten tijde van de gepleegde malversaties aan leed.

Mensen worden geacht op hun achttiende verjaardag volwassen te zijn, maar voor de Bredase lokale omroep gaat dat niet op. Ruim achttien jaar nadat de Bredase Radio en Televisie Stichting BRTS zijn eerste tv-uitzending presenteerde op 1 juni 1982 is de lokale zender nog steeds niet behoorlijk van de grond gekomen.

Alle goede bedoelingen ten spijt heeft de BRTS, zoals het CDA-raadslid M. Boidin het noemde 'meer downs dan ups gehad'. En de problemen zijn nog niet voorbij, want op dit moment kampt de stichting met een gat in de begroting van een kleine twee ton.

Maar de gemeente Breda, heel goed op de hoogte van de semi-permanente crisis waarin de omroep verkeert, wil toch in de bres springen voor de BRTS. Het ziet er naar uit dat een door B en W voorgestelde injectie van 7,5 ton, verspreid over vijf jaar, zonder veel problemen door de raad aangenomen gaat worden.

Het lijkt alsof dat met principes te maken heeft. Al in de jaren tachtig heeft de Bredase politiek afgesproken dat de stad een lokale omroep nodig heeft. Dat staat sindsdien als een paal boven water en in het geval van de BRTS zijn de Bredase politici zo principieel dat het pijn doet.

De meeste partijen in de gemeenteraad hebben het over een 'faire kans om de BRTS volwassen te laten worden'. Deze 'faire kans' lijkt meer op het trekken aan een dood paard, want de BRTS is al achttien jaar bezig met volwassen worden. Alleen wil het maar niet lukken.

Het jaar 2000 sprong er kwalitatief nog enigszins uit vanwege vier redelijke programma's die opgenomen waren in Mega Sport, maar dat zal voorlopig niet meer gebeuren. De uitzendingen kwamen tot stand met de peperdure apparatuur van een medewerker die intussen weer is vertrokken. De BRTS bleef onthand achter.

De twee gezichten van StadsTV, Mariëlle Bastiaansen en Joep Schreuder, zijn een paar maanden geleden overgestapt naar NAC-TV, dat uitzendt op het kanaal van aartsrivaal TVGazet.

Het is niet alleen de televisiepoot van de BRTS (StadsTV) die niet voldoet aan de verwachtingen. In de raad wordt ook gemord over de uitzendingen van Stadsradio: voornamelijk muziek met ergens in de marge een Bredaas agendabericht of een interview. De kabelkrant van StadsTV ondervindt hevige concurrentie van de commerciële TVGazet.

Ondanks de kritiek over de inhoud wil de gemeente 7,5 ton in de BRTS investeren en krijgen de medewerkers van de lokale omroep weer hoop. Maar is die hoop terecht? Na het dichten van het begrotingsgat krijgt de BRTS vijf jaar lang jaarlijks 110.000 gulden. Een aardig bovenmodaal bedrag, maar in de geldverslindende mediawereld kom je er niet ver mee. Zeker niet wanneer dat geld ook nog eens over de 'poten' radio, tv en kabelkrant moet worden verdeeld.

De BRTS moet maar creatief worden, zegt wethouder A. Adank van Cultuur en dat betekent vrij vertaald: zoek maar een sponsor. Zo wordt een voornamelijk uit vrijwilligers bestaande organisatie veroordeeld om in zaken te gaan en om te voldoen aan de harde eisen die de commercie stelt. Het verleden van de BRTS heeft aangetoond dat dit zelden makkelijk gaat.

Wat de gemeente Breda nu biedt is vlees noch vis. De omroep is voor de gemeente belangrijk voor de 'snelle informatieverstrekking' en richt zich vooral op de mensen die gebonden zijn aan huis. "We hopen daarbij een beetje op het zap-gedrag van de mensen", zegt Adank, die er op gokt dat mensen blijven hangen op een van de pagina's van de kabelkrant van de BRTS of eens afstemmen op Stadsradio.

Hoe de entourage van die 'snelle informatieverstrekking' wordt vormgegeven, lijkt verder minder belangrijk. Zolang er maar een medium is waarmee de gemeente haar gang kan gaan. Dat heeft niet veel met pluriformiteit, kwaliteit of tegenwicht tegen de commercie te maken: het is gewoon handig voor die keren dat de gemeente wat te melden heeft.

De BRTS wordt op die manier natuurlijk nooit volwassen. Nu niet en over vijf jaar niet.

(BN/DeStem/2000)